Rzecznik Praw Obywatelskich zwrócił uwagę na problem ujawniania numerów ksiąg wieczystych. Ocena RPO koresponduje z argumentacją Prezesa UODO, który w decyzji administracyjnej nakazał zaprzestanie udostępniania na portalu GEOPORTAL2 danych osobowych w zakresie numerów ksiąg wieczystych pozyskanych z ewidencji gruntów i budynków.
Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych (UODO) z zadowoleniem przyjął informację, że Rzecznik Praw Obywatelskich (RPO) zwrócił uwagę na problem ujawniania numerów ksiąg wieczystych, co prowadzi do pozyskania wielu danych osobowych zawartych w tych księgach. RPO podczas spotkania z Głównym Geodetą Kraju (GGK) przedstawił swoją ocenę, zgodnie z którą „powszechny dostęp do tak szczegółowych danych osób, którym te prawa przysługują, godzi w autonomię informacyjną jednostki, istotnie ją ograniczając.” Ocena RPO koresponduje z argumentacją Prezesa UODO, który w decyzji administracyjnej nakazał GGK zaprzestanie udostępniania na portalu GEOPORTAL2 danych osobowych w zakresie numerów ksiąg wieczystych pozyskanych z ewidencji gruntów i budynków. GEOPORTAL2 to aplikacja umożliwiająca przeglądanie i wyszukiwanie danych dotyczących nieruchomości. Dzięki niej można przeglądać mapy i znaleźć na nich daną nieruchomość, a następnie uzyskać podstawowe informacje na jej temat. W przypadku wielu nieruchomości dostępny jest także numer księgi wieczystej, co właśnie zakwestionował UODO.
Prezes UODO od samego początku zwracał uwagę na to, że numery ksiąg wieczystych przetwarzane w serwisie www.geoportal.gov.pl stanowią dane osobowe. Zgodnie z RODO „dane osobowe” oznaczają wszelkie informacje o zidentyfikowanej lub możliwej do zidentyfikowania osobie fizycznej („osobie, której dane dotyczą”). Możliwa do zidentyfikowania osoba fizyczna to osoba, którą można bezpośrednio lub pośrednio zidentyfikować, w szczególności na podstawie identyfikatora takiego jak imię i nazwisko, numer identyfikacyjny, dane o lokalizacji, identyfikator internetowy lub jeden bądź kilka szczególnych czynników określających fizyczną, fizjologiczną, genetyczną, psychiczną, ekonomiczną, kulturową lub społeczną tożsamość osoby fizycznej. Tymczasem poprzez ujawnianie numeru księgi wieczystej każdy zainteresowany może w łatwy sposób zdobyć takie dane jak np. imiona, nazwiska, imiona rodziców, numer PESEL, adres nieruchomości. To zaś może prowadzić do szeregu niebezpieczeństw związanych z wykorzystywaniem tych danych, jak choćby kradzież tożsamości, czyli podszywanie się pod daną osobę w celach przestępczych. Dlatego w decyzji administracyjnej z 24 sierpnia 2020 r. Prezes UODO nakazał GGK zaprzestanie udostępniania na portalu GEOPORTAL2 danych osobowych w zakresie numerów ksiąg wieczystych pozyskanych z ewidencji gruntów i budynków i nałożył na GGK karę pieniężną w wysokości 100 tys. zł za to, że w związku z ujawnianiem numerów ksiąg wieczystych naruszono zasady zgodności z prawem przetwarzania danych osobowych. Udostępnianie tych danych było w ocenie Prezesa UODO umyślne i bez podstawy prawnej. Kara została zaskarżona przez GGK do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ale ten skargę oddalił (wyrok z 5 maja 2021 r., sygn. akt II SA/Wa 2222/20). To już druga kara nałożona przez organ nadzorczy na GGK. W lipcu 2020 r. Prezes UODO ukarał GGK za to, że ten nie współpracował w trakcie kontroli, m.in. nie zapewnił kontrolerom UODO dostępu do pomieszczeń, sprzętu i środków służących do przetwarzania danych osobowych oraz dostępu do danych osobowych i informacji (kontrola dotyczyła dostępu do danych osobowych zawartych w księgach wieczystych przez GEOPORTAL). Ta kara również została nałożona w maksymalnej wysokości 100 tys. zł i także została zaskarżona. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie oddalił ją na posiedzeniu niejawnym (wyrok z 23 lutego 2020 r., sygn. akt II SA/Wa 1746/20). Oba wyroki są nieprawomocne. Główny Geodeta Kraju zapowiedział odwołanie do Naczelnego Sądu Administracyjnego.
Informacja Urzędu Ochrony Danych Osobowych z 23 marca 2022 r.
Informacja Rzecznika Praw Obywatelskich z 24 marca 2022 r.
Oprac. PB