Płocka starówka jest miejscem wielu imprez kulturalnych, handlowych i sportowych, które są atrakcją dla płocczan, a także turystów. Adresowane są do każdej grupy wiekowej. Tu znajduje się start i meta jednej z bardziej malowniczych imprez biegowych, jakim jest Półmaraton Dwóch Mostów, a także Tumskiej Dychy.
– Konsekwentnie i kompleksowo inwestujemy w renowację i ożywienie Starego Miasta. Nasze działania przynoszą rezultaty. W odrestaurowanych przez samorząd Płocka budynkach osiedla się coraz więcej młodych ludzi, centrum miasta przyciąga mieszkańców oraz turystów różnorodnymi imprezami i klimatycznymi lokalami gastronomicznymi. Wymierne efekty przynosi też wsparcie miasta dla właścicieli obiektów zabytkowych w ich staraniach na rzecz odnowy naszego lokalnego dziedzictwa – mówi prezydent Płocka Andrzej Nowakowski.
Początek procesu rewitalizacji płockiej starówki to rok 1997. Rada miasta uchwaliła wtedy (po raz pierwszy) Strategię Rewitalizacji Płockiej Starówki. Ówczesne władze miasta zdecydowały też, że w pierwszej kolejności całkowicie przebudowany i odnowiony zostanie Stary Rynek. Przebudowany, ponieważ od wielu lat nie pełnił już funkcji placu, a jedynie zielonego skweru.
Zaczęło się od zorganizowania konkursu na opracowanie koncepcji tego miejsca. Został podzielony na dwa etapy. W pierwszym architekci zaprezentowali publicznie swoje pomysły na aranżację Starego Rynku, a ich prace zostały poddane konsultacjom społecznym. Wzięło w nich udział kilkaset osób, ich opinie i głosy komisja konkursowa musiała później wziąć pod uwagę. W drugim etapie nastąpił wybór jednej propozycji dokonany przez konkursowych sędziów.
Ogródki zamiast skweru
Zwyciężyła koncepcja przywrócenia Staremu Rynkowi funkcji placu. – Chodziło o to, aby go zrobić miejscem spotkań, koncertów, imprez, wystaw – tłumaczono wtedy w ratuszu. – Takie ożywienie Starego Rynku miało uatrakcyjnić to miejsce, przyciągnąć inwestorów, restauratorów, którzy zapraszali klientów nie tylko do lokali, ale również ogródków – początkowo letnich, a później całorocznych. Początek rewitalizacji to również inna decyzja Rady Miasta Płocka, która powołała do życia specjalną jednostkę: Miejską Agencję Rewitalizacji Starówki. Jej zadaniem stało się prowadzenie procesu rewitalizacyjnego za środki publiczne, ale również pomaganie prywatnym inwestorom, zainteresowanym udziałem w procesie odnowy Starego Miasta. MARS powstała jako jednostka budżetowa, ale po dwóch latach została przekształcona w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością – Agencję Rewitalizacji Starówki. W tej formule prawnej funkcjonuje do dziś.
Z czasem w proces odnowy Starego Miasta władze Płocka włączyły inne gminne spółki – Miejskie Towarzystwo Budownictwa Społecznego oraz Miejski Zakład Gospodarki Mieszkaniowej, które zajęły się – pod nadzorem konserwatorskim – zarówno odnowieniem zabytkowych budynków, jak również budową nowych.
Mieszkania na dobry start
Mieszkania w tych budynkach na starówce przeznaczone są na realizację płockiego, autorskiego programu „Mieszkania na start”. Polega on na zaoferowaniu młodym ludziom (w wieku od 18 do 35 lat) lokali na wynajem. Umowę można zawrzeć na pięć lat z możliwością przedłużenia o kolejne pięć. Takie rozwiązanie to wymierna pomoc dla młodych ludzi, którzy dopiero rozpoczynają start w dorosłe życie. Partery budowanych kamienic zazwyczaj zajmują lokale użytkowe, wynajmowane na sklepy, punkty usługowe (np. zakłady fryzjerskie, zegarmistrzowskie, banki) czy lokale gastronomiczne – co także ma wpływ na ożywienie starówki.
Miliony na rewitalizację
– Mamy nowy „Płocki Program Rewitalizacji”, który obowiązuje od listopada 2016 r. Od tego roku obejmuje on nie tylko Stare Miasto, ale również pięć sąsiednich osiedli – tłumaczy prezydent Andrzej Nowakowski. W ostatnich pięciu latach odrestaurowanych na tym terenie zostało 28 zabytkowych budynków, w wielu przypadkach o dużej wartości architektonicznej i znaczeniu historycznym. Spektakularnym przedsięwzięciem była m.in. rewitalizacja zabytkowych budynków najstarszej szkoły w Polsce – Małachowianki – która zakończyła się w 2014 roku. Renowacją objęte było najstarsze, siedemnastowieczne skrzydło szkoły, w którym zachowały się fundamenty średniowiecznej szkoły.
Odrestaurowano też szkolną kaplicę, którą na początku lat 70. zamieniono na aulę. Wówczas też otynkowano ściany, które pokrywały polichromie wykonane na początku XX w. przez Władysława Drapiewskiego – autora również polichromii w płockiej katedrze. W trakcie remontu w szkolnej auli udało się bezpiecznie dla malowideł zdjąć tynki i przywrócić blask dawnej kaplicy. Przy okazji udało się odkryć ślady wcześniejszej polichromii. Na renowację liceum wydano 26 mln zł, z czego 85 proc. pochodziło z unijnej dotacji.
– Na rewitalizację wydaliśmy ogółem w latach 2017–2021 prawie 236,5 mln zł. Z budżetu Płocka pochodziło prawie 110,7 mln zł, ale zdobyliśmy dofinansowanie unijne w wysokości prawie 56 mln zł. Ponad 15 mln zł pozyskaliśmy też z innych źródeł zewnętrznych – budżetu państwa czy Banku Gospodarstwa Krajowego – dodaje prezydent Płocka.
Udało się również zaangażować podmioty prywatne, które przeznaczyły na rewitalizację ponad 20 mln zł. Miejscy radni zgodzili się również na wsparcie finansowe remontów w Specjalnej Strefie Rewitalizacji obiektów, które nie są zabytkami. Na dotacje na odrestaurowanie 35 budynków w ostatnich czterech latach z miejskiej kasy przeznaczonych zostało ponad 1,7 mln zł (całkowita wartość prac wyniosła ponad 5,3 mln zł).
Filharmonia na starówce
Miasto czeka jeszcze jeden bardzo poważny krok: przebudowa Nowego Rynku – największego placu w mieście, który „zamyka” starówkę – wraz z budową na nim sali koncertowej. W czerwcu 2019 r. ogłoszony został konkurs urbanistyczno-architektoniczny na wykonanie projektu koncepcyjnego budynku takiej sali wraz z zagospodarowaniem placu. Zwycięzca tego konkursu – biuro projektowe Plus3-Architekci Sp. z o.o. – w 2020 r. przystąpił do opracowania dokumentacji projektowo-kosztorysowej budowy sali koncertowej, garażu wielostanowiskowego i zagospodarowania terenu wokół. W połowie grudnia 2021 r. wydano pozwolenie na budowę, niezbędne do realizacji tej inwestycji. Trwają prace nad opracowaniem dokumentacji wykonawczej, która pozwoli oszacować koszty realizacji przedsięwzięcia, a następnie wyłonić wykonawcę prac budowlanych.
Miejsce spotkań i wydarzeń
Płocka starówka jest miejscem wielu imprez kulturalnych, handlowych i sportowych, które są atrakcją dla płocczan, a także turystów. Są adresowane do każdej grupy wiekowej. Tu znajduje się start i meta jednej z bardziej malowniczych imprez biegowych, jakim jest Półmaraton Dwóch Mostów, a także Tumskiej Dychy. Odbywają się tu: Piknik Europejski i Dni Historii Płocka, Jarmark Tumski i „Muzyczne czwartki”. Wielu widzów przyciąga „Kino pod chmurką”. A do tego najróżniejsze parady, zloty (np. zabytkowych motocykli), koncerty, w tym m.in. Audioriver, choć okres pandemii te ostatnie nieco ograniczył. Wiele imprez organizowanych jest również nad Wisłą, gdzie miasto odnowiło nabrzeże tworząc atrakcyjne spacerowe bulwary.
– Od lat konsekwentnie rewitalizujemy starówkę i dziś możemy być zadowoleni z osiągniętych efektów, z tego, jak Stare Miasto pięknieje i tętni życiem – podsumowuje prezydent Płocka Andrzej Nowakowski.
Hubert Woźniak
Urząd Miasta Płocka
fot. Prezydent Płocka Andrzej Nowakowski i Przewodniczący Rady Miasta Płocka Artur Jaroszewski wręczają klucze do Mieszkań na Start w kamienicy przy ul. Kaczmarskiego