Obowiązkiem zarządcy budynku jest zakup, zamontowanie i odczyt wodomierzy, a także ciepłomierzy lub podzielników kosztów ogrzewania w mieszkaniach. Co oferują producenci i jak poruszać się w szerokiej ofercie rynkowej?
Przedstawiamy podstawowe kryteria doboru tych urządzeń do lokalu mieszkalnego oraz najnowsze tendencje na rynku. Przy wyborze modelu wodomierza kryterium absolutnie niezbędnym do uwzględnienia jest spodziewany nominalny strumień objętości wody przepływającej przez wodomierz (w mieszkaniach to 1,6–2,5 m3 na godzinę), dopuszczalne straty ciśnienia oraz dostępna przestrzeń i średnica rurociągu. Warto brać pod uwagę także odpowiednie ciśnienie zasilania, właściwości fizyczne i chemiczne wody, możliwość osadzania się zanieczyszczeń wewnątrz wodomierza oraz sposób odczytu – tradycyjny (inkasencki) czy też odczyt zdalny (radiowy, przewodowy lub przez Internet). Wszystkie te parametry decydują o rodzaju wodomierza i jego dopasowaniu do zaprojektowanej wcześniej instalacji wodociągowej, dokładności pomiaru i bezawaryjnym użytkowaniu urządzenia.
Klasa dokładności
Z ankiet przeprowadzanych na konferencjach branżowych organizowanych dla zarządców nieruchomości wynika, że wybierając wodomierz, zwracają oni szczególną uwagę na dokładność pomiaru.
Parametrem określającym możliwość dokonania dokładnego pomiaru jest klasa obciążeń wodomierza, zwana klasą dokładności. Określa ona zdolność pomiaru wody, co w praktyce przekłada się na wartość minimalnego strumienia objętości, jaką jest w stanie prawidłowo (w dopuszczalnych przez normę granicach błędów) zmierzyć wodomierz. Im wyższa klasa dokładności, tym wodomierz może mierzyć prawidłowo mniejsze przepływy wody.
W związku z aktualnie obowiązującymi dwiema normami (stara PN ISO 4064 oraz mająca ją zastąpić w pełni od 2016 roku norma MID PN-EN 14154), na rynku spotkać można dwa różne oznaczenia klas dokładności. Wodomierze produkowane wg „starej” normy posiadają oznaczenie klas A, B i C, z czego klasa A jest metrologicznie najniższa, a C najwyższa. Norma MID wprowadza oznaczenie zakresu pomiarowego R (od R10 do R800), gdzie im wyższa wartość liczbowa, tym lepsza dokładność metrologiczna wodomierza. Bezpośrednim odpowiednikiem klasy A jest R40, klasy B – R80 oraz klasy C – R160.
Dokładność metrologiczna przekłada się bezpośrednio na zdolność do pomiarów niskich przepływów. Dla przykładu, wodomierz o zakresie pomiarowym R160 (klasa C) potrafi zmierzyć prawidłowo (z błędem określonym przez normę na poziome max 5 proc.) przepływ o wartości 16 l/h (dla nominalnej wartości przepływu 2,5 m3/h).
Wodomierz o zakresie R80 (klasa B) – zmierzy prawidłowo (w granicach błędów dopuszczalnych) przepływ dopiero o wartości 31 l/h. Oba parametry (średnica i dokładność metrologiczna) wpływają na cenę wodomierza wprost proporcjonalnie. Im większa średnica oraz im wyższa dokładność, tym cena wodomierza jest wyższa.
Apla. Ochrona przed manipulowaniem odczytem
W tym celu wodomierz może być wyposażony w:
- pierścień antymagnetyczny redukujący wpływ zewnętrznego pola magnetycznego;
- odpowiednie zawory (np. zawór zwrotny uniemożliwiający cofanie się wody przez wodomierz);
- zabezpieczenie przed ściskaniem wodomierza mającym na celu zablokowanie liczydła (montuje się np. kruche szkło liczydła, które ma za zadanie bezpiecznie dla użytkownika pęknąć, identyfikując tym samym próbę manipulacji);
- moduły do zdalnej transmisji wykrywające m.in. przyłożenie magnesu, przepływ wsteczny, przekroczenie przepływu maksymalnego, demontaż modułu.
Optymalna cena i wysoka jakość
Ponieważ zakup wodomierzy podlega przetargom publicznym, jest finansowany z budżetu lokatorów, a czas użytkowania urządzeń jest stosunkowo krótki (wymagana legalizacja co 5 lat), ogromnie ważnym kryterium przy zakupie jest optymalna cena i wysoka jakość. Dlatego najczęściej stosowanymi wodomierzami mieszkaniowymi są wodomierze mechaniczne jednostrumieniowe, które zapewniają najlepszy stosunek jakości do ceny. Decydując się na nie, administratorzy mogą również liczyć na duży wybór w ofertach producentów. Aktualnie najczęściej wybieranymi wodomierzami mieszkaniowymi są wodomierze suchobieżne, których cena oscyluje w granicach 50–60 zł netto za sztukę. Pozwalają na precyzyjny pomiar oraz ochronę mechanizmu liczydła przed zanieczyszczeniami w wodzie.
Alternatywą są wodomierze mokrobieżne – średnia cena na rynku to 80–90 zł netto za sztukę. Te gwarantują całkowitą obojętność na zewnętrzne pole magnetyczne, są jednak bardziej wrażliwe na zanieczyszczenia wody ze względu na fakt, że woda wypełnia również komorę liczydła. Coraz bardziej popularne stają się jednak wodomierze wyposażone w moduły do zdalnego odczytu. Ich cena wraz z modułem radiowym oscyluje w granicach 120–130 zł za komplet.
Wodomierz powinien zawierać następujące informacje: nazwa producenta, znak zatwierdzenia typu, rok produkcji, numer fabryczny, strzałki wskazujące kierunek przepływu wody, jednostkę miary, górne graniczne ciśnienie wody (podane w barach), nominalny strumień objętości przepływu, klasa metrologiczna, atest higieniczny. Powinien być oznakowany cechą legalizacyjną, która informuje o roku dokonania legalizacji. Termin ważności legalizacji wodomierzy upływa po 5 latach, począwszy od roku następującego po roku produkcji.
Pełna wersja artykułu dostępna we Wspólnocie Mieszkaniowej nr 9.