Wybudowanie windy w istniejącym budynku stanowi znaczną ingerencję w jego strukturę. Instalacja wpływa na sposób korzystania z lokali, często obniża wartość rynkową nieruchomości. Czy wspólnota mieszkaniowa może odmówić wybudowania windy w przypadku, gdy ta służyć ma szczególnym potrzebom niepełnosprawnego lokatora?
Wspólnota mieszkaniowa odmówiła budowy windy prowadzącej do jednego z mieszkań. Jego lokatorem była osoba korzystająca z wózka inwalidzkiego, która – w związku z brakiem odpowiedniej infrastruktury – nie mogła swobodnie się przemieszczać. Sporządzono projekt windy łączącej chodnik z balkonem mieszkania niepełnosprawnego lokatora. Zagwarantowano także finansowanie ze środków publicznych. Większością głosów wspólnota odmówiła wydania zgody na instalację windy. Zdaniem właścicieli lokali winda obniżyłaby wartość nieruchomości, wpłynęłaby negatywnie na estetykę budynku oraz ograniczyłaby dostęp niektórym mieszkańcom do światła.
Konstytucyjna ochrona
Prawa osób z niepełnosprawnościami chronione są na poziomie konstytucyjnym. Z art. 69 Konstytucji RP z 2 kwietnia 1997 r. wynika, że „osobom niepełnosprawnym władze publiczne udzielają, zgodnie z ustawą, pomocy w zabezpieczeniu egzystencji, przysposobieniu do pracy oraz komunikacji społecznej”. Przywołane przepisy konstytucji powinny znaleźć odzwierciedlenie w ustawodawstwie, a ich egzekwowanie (np. przed sądami) może następować wyłącznie w zakresie określonym w tych ustawach.
Prawa osób niepełnosprawnych
Z ustawy z 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz.U. z 1997 r. Nr 123 poz. 776 ze zm., dalej: urzson) wynika bezwzględne prawo osób niepełnosprawnych do uczestnictwa w życiu społecznym, czyli możliwości pełnienia ról społecznych oraz pokonywania barier, w szczególności psychologicznych, architektonicznych, urbanistycznych, transportowych, komunikacyjnych (art. 2 pkt 5 urzson). Należy także nadmienić, że przejawem rehabilitacji społecznej osób niepełnosprawnych jest „likwidacja barier, w szczególności architektonicznych, urbanistycznych, transportowych, technicznych, w komunikowaniu się i dostępie do informacji” (art. 9 ust. 2 pkt 3 urzson).
Z jednej strony nie oznacza to, że opisane wyżej obowiązki musi realizować wspólnota mieszkaniowa. Jej obowiązki sprowadzają się głównie do utrzymywania wspólnej nieruchomości w należytym stanie. Z drugiej strony sądy powszechne są organami władzy publicznej i – co za tym idzie – spoczywa na nich obowiązek realizowania wizji polityki społecznej sprzyjającej rehabilitacji społecznej osób niepełnosprawnych. Sąd, analizując tego typu sprawę, będzie musiał uwzględnić wszystkie elementy, ważąc odpowiednio interesy członków wspólnoty oraz niepełnosprawnego lokatora.
Karol Popławski, Prawnik
fot. Pixabay
Całość tekstu w numerze 03/2020 „Wspólnoty Mieszkaniowej”