Czy spółdzielnia lub wspólnota mieszkaniowa może w swoim regulaminie wprowadzić zakaz palenia tytoniu w oknach i na balkonach budynków?
Nie jest możliwe wprowadzenie takiej regulacji. Mieszkania, domu mieszkalnego (również wielorodzinnego) nie można zatem zaliczyć do przestrzeni publicznej ze względu na funkcję, do której należy m.in. ochrona prywatności. Dotyczy to zwłaszcza mieszkań, w których ingerencja z zewnątrz w tryb życia mieszkańców dopuszczalna jest w szczególnych przypadkach (np. bezpośredniego zagrożenia zdrowia lub życia).
UZASADNIENIE:
Odpowiadając na analogiczne pytanie prezes Rady Ministrów w 2013 r. w odpowiedzi na interpelację poselską wskazał, że zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1–10 ustawy z 9 listopada 1995 r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych (DzU z 1996 r. nr 10, poz. 55 z późn. zm.) nazwane są miejsca (pomieszczenia, obszary), gdzie zabronione jest palenie tytoniu, pkt 11 art. 5 ust. 1 ww. ustawy zalicza do nich także „inne pomieszczenia dostępne do użytku publicznego”. Domy mieszkalne (w tym wielorodzinne) nie należą zaś do żadnej z kategorii wymienionych w pkt. 1–10 ani do kategorii, o której mowa w pkt. 11 (patrz szerzej: Interpelacja poselska nr 17227 z 2013 r.).
Przesądza o tym rozporządzenie ministra infrastruktury z 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (DzU nr 75, poz. 690, z późn. zm.), które w § 3 pkt 6, określając budynek użyteczności publicznej, wymienia obiekty przeznaczone na potrzeby administracji publicznej, wymiaru sprawiedliwości, kultury, oświaty, szkolnictwa wyższego, opieki zdrowotnej, handlu, gastronomii, usług oraz inne budynki przeznaczone do wykonywania podobnych funkcji.
Wprawdzie lista obiektów wymienionych w rozporządzeniu nie jest zamknięta, ale nie można jej rozszerzać dowolnie, a jedynie ewentualnie o takie budynki, które przeznaczone są do wykonywania podobnych funkcji. Wspólną cechą tych obiektów jest obsługa interesantów, klientów, widzów itp. dostępna powszechnie (każdemu), co odpowiada słownikowemu objaśnieniu pojęcia publiczny. Mieszkania, domu mieszkalnego (również wielorodzinnego) nie można zatem zaliczyć do przestrzeni publicznej ze względu na funkcję, do której należy m.in. ochrona prywatności. Dotyczy to zwłaszcza mieszkań, w których ingerencja z zewnątrz w tryb życia mieszkańców dopuszczalna jest w szczególnych przypadkach (np. bezpośredniego zagrożenia zdrowia lub życia).
Przestrzeń wspólna domów wielorodzinnych podlega regulacjom na podstawie przepisów porządkowych samorządów mieszkańców, władz spółdzielni itp. Regulacje te obejmują również przestrzeganie warunków ciszy nocnej, których naruszenie jest możliwe do obiektywnego zweryfikowania. Tym samym w ocenie sądu wprowadzenie zakazu palenia tytoniu w mieszkaniu, np. w oknie lub na balkonie (balkon jest integralną częścią mieszkania), mogłoby być uznane za nadmierną ingerencję w prywatne życie mieszkańców. Należy wskazać, że stan prawny nie uległ zasadniczej zmianie od 2013 r., a powyższa argumentacja w pełni zasługuje na poparcie.
Odpowiedział: Zbigniew Ćwiekliński
Tekst zamieszczony w numerze 09/2015 Wspólnoty Mieszkaniowej.