Katowice już dawno przestały się kojarzyć z przemysłem ciężkim, górnictwem i hutnictwem, których ważnym ośrodkiem były jeszcze 30 lat temu. Miasto przeszło dynamiczną transformację, a prawie wszyscy w naszym kraju kojarzą już Strefę Kultury z siedzibą Narodowej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia, Międzynarodowym Centrum Kongresowym czy Muzeum Śląskim. Transformacja Katowic objawia się również w podejściu do wspierania innowacyjnego biznesu, nowych technologii czy sektora nowoczesnych usług biznesowych.
Podczas targów Intarg® w 2023 r. Miejski Inkubator Przedsiębiorczości Rawa.Ink został uhonorowany tytułem „Lidera Innowacji” w kategorii instytucja publiczna. Składa się na to konsekwentne poprawianie jakości usług i możliwości oferowanym przedsiębiorcom przez cztery lata funkcjonowania tego miejsca. Sam inkubator jest kontynuacją działań dla start-upów i przedsiębiorstw sektora MMŚP, które podjął utworzony w 2015 r. Referat MŚP działający w ramach Wydziału Obsługi Inwestorów. W 2019 r. z inicjatywy prezydenta Marcina Krupy młodzi przedsiębiorcy zyskali swoje miejsce zlokalizowane w centrum Katowic, mniej więcej w połowie drogi pomiędzy Rynkiem i kampusem Uniwersytetu Śląskiego.
Miejski Inkubator Przedsiębiorczości Rawa.Ink to nie tylko komfortowe przestrzenie biurowe dla młodych przedsiębiorców, chociaż najem stanowi ważną część oferty Inkubatora. O sile Rawa.Ink stanowią przede wszystkim działania, które podejmowane są z ponad 40 partnerami. Ta współpraca pomaga rozwijać ekosystem gospodarczy i ekosystem innowacji w Katowicach. Są to zarówno instytucje publiczne, firmy, szkoły wyższe i instytucje badawcze, instytucje otoczenia biznesu, klastry technologiczne i wreszcie organizacje działające na rzecz rozwoju ekosystemu start-upowego. Razem ze wspomnianymi partnerami Inkubator przygotowuje szkolenia, warsztaty, organizuje konferencje, które obejmują szerokie spectrum tematów biznesowych i innowacyjnych. To zarówno przybliżanie przedsiębiorcom bieżących regulacji niezbędnych do prowadzenia działalności gospodarczej, jak również wydarzenia poświęcone kobietom, innowatorom, grupom zainteresowanym wysokimi technologiami i wiele innych.
W ciągu ostatnich lat jednym z najważniejszych wydarzeń, które wytyczają kalendarz działań Rawa.Ink, jest konkurs start-upowy „Kopalnia start-upów”. Jest to pierwszy w Polsce i jak dotąd jedyny program dla start-upów realizowany własnym sumptem przez samorząd. Za kompleksowe podejście w wydobywaniu innowacji „Kopalnia” została nagrodzona wyróżnieniem w konkursie na innowacyjny samorząd Polskiej Agencji Prasowej i otrzymała tytuł „Marka Śląskie”. W ciągu trzech edycji w latach 2021–2023 katowickie start-upy otrzymały wsparcie w wysokości miliona złotych w postaci nagród dla laureatów. „Kopalnia start-upów” to jednak nie tylko zwykły konkurs, który polega jedynie na zaprezentowaniu innowacyjnych rozwiązań. W ciągu trzech edycji konkursu ponad 100 projektów przeszło ewaluację ekspertów, a 30 z nich (po 10 w każdej edycji konkursu) otrzymało wsparcie mentorów. W tym programie uczestnikom przekazywana jest wiedza, która pozwala im rozwijać projekty pod względem budowania modelu biznesowego, horyzontu inwestycyjnego czy przygotowania zespołów. Wartość dodaną stanowi możliwość pracy przez dwa lata w Inkubatorze Rawa.Ink dla trzech laureatów z każdej edycji. Ponadto każdy z uczestników otrzymuje kontakt do partnerów i ekspertów z szerokiej sieci, którą przez ostatnie lata rozwija zespół Rawa.Ink. Poza tym „Kopalnia start-upów” stała się platformą startową nie tylko dla laureatów, w zasadzie każdy z finalistów otrzymuje bieżące wsparcie w rozwoju, jeśli tylko o to poprosi.
Warto wspomnieć jeszcze o współpracy międzynarodowej, bo grupa partnerów z zagranicy, która chce korzystać z potencjału Katowic, cały czas rośnie. Od 2019 roku działa Międzynarodowy Inkubator Przedsiębiorczości, który ze względu na zapotrzebowanie partnerów stał się Fabryką Zrównoważonych Praktyk Przedsiębiorczych. To możliwość wymiany wiedzy dla przedsiębiorców, ale również prężnie działająca wymiana praktyk edukacyjnych w kształceniu branżowym czy wymiana modeli i dobrych praktyk w zakresie przedsiębiorczości społecznej. W tym projekcie obok Katowic biorą jeszcze udział Saint-Etienne (Francja), Monastyr (Tunezja), Sierre (Szwajcaria), Tamtave (Madagskar). Od października 2022 r. równie prężnie działa współpraca z brytyjskim akceleratorem C4DI, który umożliwił katowickim start-upom możliwość ekspansji na rynek brytyjski.
Katowice – po prostu smart
Katowice aspirują do miana prawdziwie inteligentnego miasta. We wspomnianym już Miejskim Inkubatorze Przedsiębiorczości Rawa.Ink działa Showroom Innowacji IoT, który powstał we współpracy z Polskim Klastrem Internetu Rzeczy i Sztucznej Inteligencji SINOTAIC. Daje on możliwość poznania dostępnych technologii zarówno biznesowi, jak i innym jednostkom samorządu terytorialnego. Katowicki Showroom był pionierski, mimo że sieć showroomów IoT stała się już ogólnopolska.
W samych Katowicach można znaleźć kilka bardzo ciekawych implementacji rozwiązań smart city. Do najbardziej użytecznych należy z pewnością Katowicki Inteligentny System Monitoringu i Analizy. To nie tylko system monitoringu miejskiego, który obsługuje 342 kamery (ta liczba ciągle rośnie), ale przede wszystkim analityki sztucznej inteligencji, które pomagają dyspozytorom rozpoznawać potencjalnie niebezpieczne zdarzenia, lepiej zarządzać patrolami straży miejskiej i z pomocą systemu License Plate Recognition wychwytywać wykroczenia drogowe. Z kolei system AWAIR pozwala monitorować jakość powietrza, i to nie tylko smogu, ale również pyłów zawieszonych PM2.5 i PM10. Liczy on w tej chwili 127 czujników i 154 ekrany informacyjne. Taki monitoring jakości powietrza pozwala też skutecznie zapobiegać zanieczyszczeniom powietrza i reagować na przypadki łamania prawa w tym zakresie. W przyszłym roku zostanie zakończona implementacja Inteligentnego Systemu Zarządzania Ruchem (ITS), który m.in. pomoże mierzyć przepływ pojazdów, szczególnie przez kluczowe skrzyżowania, a nawet pomoże upłynniać ruch, sterując sygnalizacją świetlną.
Jednym z wartych wspomnienia elementów polityki smart są również działania w zakresie elektromobilności i zrównoważonego transportu. Katowice były pierwszym miastem, które zaimplementowało Ustawę o elektromobilności i paliwach alternatywnych, poszerzając flotę o pojazdy elektryczne i lokując we współpracy z biznesem ładowarki pojazdów elektrycznych. Tych ostatnich jest w chwili obecnej 69 i dają dostęp do 147 punktów ładowania. Pamiętając o kwestiach związanych z mobilnością, nie można również zapominać o systemie roweru miejskiego „City by Bike” z liczbą ponad tysiąca rowerów, z którego w sezonie 2022 r. skorzystało ponad 200 tysięcy użytkowników.
Katowice stawiają na innowacje
Katowice szukają przewagi konkurencyjnej przy tworzeniu dobrych warunków do rozwijania biznesu, szczególnie tego innowacyjnego. Aspirują do miana miasta smart city. W myśl Strategii Rozwoju Miasta „Katowice 2030” wszystkie podejmowane działania powinny odbywać się w myśl zasady „4i”, tak by miasto stało się nie tylko inteligentne, ale też innowacyjne, zinternacjonalizowane oraz zintegrowane.