Czy grzywna w celu przymuszenia może zostać nałożona na zarząd lub zarządcę wspólnoty mieszkaniowej?
Osobami, na które można nałożyć grzywnę w celu przymuszenia, będą w pierwszym rzędzie osoby (określone co do tożsamości), do których należy bezpośrednie czuwanie nad wykonaniem obowiązku objętego tytułem wykonawczym. W przypadku wspólnoty mieszkaniowej uwzględnić należy zarząd, który kieruje sprawami wspólnoty i reprezentuje ją na zewnątrz i w stosunkach między wspólnotą a poszczególnymi właścicielami lokali, ewentualnie zarządcę, który działa w jej imieniu i reprezentuje ją na zewnątrz.
Zastosowana przez Powiatowego Inspektora Nadzoru instytucja grzywny w celu przymuszenia jest środkiem przymuszenia w postępowaniu egzekucyjnym, którego celem jest doprowadzenie do realizacji przez zobowiązanego obowiązków o charakterze niepieniężnym.
Wobec faktu, że podmiotem zobowiązanym do wykonania obowiązku wynikającego z ostatecznej decyzji PINB jest wspólnota mieszkaniowa trzeba sięgnąć do art. 120 § 2 ustawy z 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (dalej jako u.p.e.a.). Przepis ten wprowadza regułę pierwszeństwa nakładania grzywien w celu przymuszenia, gdy zobowiązanym jest osoba fizyczna działająca przez ustawowego przedstawiciela, przedsiębiorstwo państwowe lub inna państwowa jednostka organizacyjna, organizacja spółdzielcza, samorządowa, zawodowa lub inna społeczna osoba prawna lub jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej. Według wskazanego przepisu grzywnę nakłada się na ustawowego przedstawiciela zobowiązanego lub na osobę, do której należy bezpośrednie czuwanie nad wykonywaniem przez zobowiązanego obowiązków tego rodzaju, jakim jest egzekwowany obowiązek. Jednocześnie „może być” nałożona grzywna na zobowiązaną osobę prawną lub jednostkę organizacyjną, jeżeli jest to niezbędne dla przymuszenia wykonania obowiązku. Zatem tylko wskazane wyżej podmioty powinny być adresatami postanowienia o nałożeniu grzywny w celu przymuszenia.
Dopiero wówczas, jeżeli jest to niezbędne dla przymuszenia wykonania obowiązku, już tylko organ egzekucyjny jednocześnie może nałożyć grzywnę na zobowiązaną osobę prawną lub jednostkę organizacyjną. Przepis ten wyraźnie zatem rozróżnia osobę zobowiązaną do wykonania obowiązku i osobę, na którą organ egzekucyjny nakłada grzywnę w celu przymuszenia (Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z 6 marca 2019 r., sygn. akt II SA/Wr 492/18).
W świetle przedstawionej wyżej regulacji, wspólnoty mieszkaniowe (ułomne osoby prawne) kwalifikować należy jako jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej (por. uchwałę 7 sędziów Sądu Najwyższy z 21 grudnia 2007 r., sygn. akt III CZP 65/07). Osobami, na które można nałożyć grzywnę w celu przymuszenia, będą wiec w pierwszym rzędzie osoby (określone co do tożsamości), do których należy bezpośrednie czuwanie nad wykonaniem obowiązku objętego tytułem wykonawczym. Najczęściej będą to konkretni pracownicy danej jednostki, którzy w zakresie swoich obowiązków będą mieli zlecone zadania do bezpośredniej realizacji obowiązku podmiotu zobowiązanego. W określonych sytuacjach mogą to być także np. organy danej osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej. W przypadku wspólnoty mieszkaniowej uwzględnić należy zarząd (art. 20 u.w.l.), który kieruje sprawami wspólnoty i reprezentuje ją na zewnątrz i w stosunkach między wspólnotą a poszczególnymi właścicielami lokali (art. 21 u.w.l.), ewentualnie zarządcę, który działa w jej imieniu i reprezentuje ją na zewnątrz.
Dorota Bąbiak-Kowalska
Radca prawny