Pytanie. Czy członkowie wspólnoty, którzy ponosić będą koszty utrzymania nieruchomości wspólnej w wysokości niższej niż przypadający na nich udział w nieruchomości wspólnej, osiągać będą z tego tytułu przychód podlegający opodatkowaniem podatkiem PIT? Jeżeli tak, to czy na wspólnocie ciążyć będą obowiązki płatnika podatku PIT?
Odpowiedź. Zwolnienie z obowiązku ponoszenia części kosztów utrzymania nieruchomości wspólnej (i przerzucenie tych kosztów na właścicieli innych lokali) oznacza przysporzenie po stronie zwolnionego z tego obowiązku członka wspólnoty i powinien on z tego tytułu ponieść daninę publiczną. Na wspólnocie mieszkaniowej nie będą ciążyć obowiązki płatnika związane z pobraniem podatku PIT od tego przychodu.
Uzasadnienie. Kluczowe znaczenie w analizowanej sprawie ma wykładnia pojęcia przychodu zdefiniowanego w art. 11 ust. 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2020 r. poz. 1426 ze zm., dalej: ustawa o PIT), zgodnie z którym za przychód należy uznać otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika pieniądze lub wartości pieniężne, jak również wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Przepisy ustawy o PIT nie zawierają legalnej definicji nieodpłatnych świadczeń, o których mowa w art. 11 ust. 1 i 2-2b oraz art. 12 ust. 1 ustawy o PIT. Rozumienie tego pojęcia zostało jednak wypracowane w judykaturze.
W uchwałach Naczelnego Sądu Administracyjnego z 18 listopada 2002 r. (sygn. akt PPS 9/02) oraz z 16 października 2006 r. (sygn. akt II FPS 1/06) sąd ustalił znaczenie tego terminu w oparciu o przepisy ustawy o CIT, uznając, że termin „nieodpłatne świadczenie” ma szerszy zakres niż w prawie cywilnym. Obejmuje ono bowiem wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie przez jeden podmiot korzyści kosztem innego podmiotu, lub te wszystkie zdarzenia prawne i gospodarcze w działalności osób prawnych, których skutkiem jest nieodpłatne, tj. niezwiązane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu, przysporzenie majątku tej osobie, mające konkretny wymiar finansowy. W uchwale z 24 maja 2010 r. (sygn. akt II FPS 1/10) Naczelny Sąd Administracyjny potwierdził powyższe stanowisko uznając jednocześnie, że ma ono również zastosowanie do podatku PIT.
Dla uznania świadczenia za przychód w rozumieniu ustawy o PIT podatnik musi świadczenie otrzymać, świadczenie musi być spełnione w jego interesie i za jego zgodą, musi być korzystne dla podmiotu, a uzyskana korzyść musi być wymierna i przypisana indywidualnemu podmiotowi.
Tym samym uznać należy, że zwolnienie z obowiązku ponoszenia części kosztów utrzymania nieruchomości wspólnej (i przerzucenie tych kosztów na właścicieli innych lokali) oznacza przysporzenie po stronie zwolnionego z tego obowiązku członka wspólnoty i powinien on z tego tytułu ponieść daninę publiczną.
W analizowanej sprawie należy stwierdzić, że wartość świadczeń w związku z ponoszeniem przez członków wspólnoty kosztów utrzymania nieruchomości wspólnej w wysokości niższej niż przypadający na nich udział w nieruchomości wspólnej będzie generować po stronie członków wspólnoty powstanie przychodu w rozumieniu art. 11 ust. 1 i art. 11 ust. 2a ustawy o PIT jako przychód z nieodpłatnych świadczeń. Zostaną spełnione wszystkie przesłanki warunkujące uznanie świadczeń za nieodpłatne świadczenia.
Przychód ten należy zaklasyfikować do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ustawy o PIT jako przychód z innych źródeł. Zatem na wspólnocie mieszkaniowej nie będą ciążyć obowiązki płatnika związane z pobraniem podatku PIT od tego przychodu.
Marcin Szymankiewicz
doradca podatkowy